คนที่ติดตามกาแฟพิเศษไทย ชื่อเวทีประกวดกาแฟระดับสากลอย่าง Cup of Excellence หรือ COE จะต้องเป็นที่คุ้นหูคุณในช่วงนี้อย่างแน่นอน
![](https://rootsbkk.com/wp-content/uploads/2022/11/404978-1024x683.jpg)
สำหรับเวทีประกวดที่เกิดขึ้นครั้งแรกในบ้านเราอย่าง Best of Thailand 2022 Cup of Excellence Pilot Program วันที่ 5-12 ตุลาคมที่ผ่านมา ต้องบอกก่อนว่า เวทีนี้ยังไม่ได้เป็นการจัดการแข่งขันเฟ้นหา ‘กาแฟ COE’ จากประเทศไทยแบบเต็มรูปแบบ ทว่าเป็นรอบทดลอง ที่ให้หน่วยงานแม่อย่าง Alliance For Coffee Excellence เข้ามาดูความพร้อมของวงการกาแฟพิเศษไทย และพิจารณาการจัดเวทีประกวด COE Thailand แบบเต็มรูปแบบในอนาคต ส่วนกาแฟไทยที่ชนะการประกวดรอบทดลองนี้ แต่ละลำดับจะถูกนำเสนอต่อคนกาแฟทั่วโลกในฐานะกาแฟ ‘Best of Thailand 2022’ ซึ่งปีนี้ เราได้ผู้ชนะทั้งหมด 15 คนด้วยกัน
![](https://rootsbkk.com/wp-content/uploads/2022/11/404968-1024x683.jpg)
ใครที่สงสัยว่ากาแฟ COE คืออะไรและวาระการประกวดรอบที่เพิ่งจบไปนั้น มีข้อดีต่อวงการกาแฟไทยยังไงบ้าง วันนี้ Roots ไม่ได้มาเล่าคนเดียว แต่เราชวน ‘เฉย-อิทธิพล สวัสดิพฤกษา’ Coffee Educator ผู้ก่อตั้ง COOF หนึ่งในกรรมการของเวทีประกวดครั้งนี้ มาช่วยเล่าเรื่องเบื้องหลังที่น่าสนใจให้คุณฟังด้วย
ความพิเศษของกาแฟ COE
กาแฟ COE คือกาแฟพิเศษที่ผ่านการประกวดจากองค์กรไม่แสวงหาผลกำไร ACE (Alliance For Coffee Excellence) ชื่อเสียงของเวทีนี้ นอกจากความเป็นมาที่เริ่มตั้งแต่ปี 1999 ยังมีเรื่องความซับซ้อนของการแข่งขัน เพราะกาแฟที่จะได้รับการการันตีจาก COE จะต้องถูกประเมินตั้งแต่ต้นน้ำยันปลายน้ำ ผ่านการชิมโดยกรรมการ 2 ชุด แบ่งเป็นกรรมการระดับ national และ international ที่เชิญคนกาแฟจากหลายๆ ประเทศมาชิมกาแฟด้วยกัน
![](https://rootsbkk.com/wp-content/uploads/2022/11/404972-1024x683.jpg)
เช่นเดียวกับเวทีประกวดกาแฟพิเศษอื่นๆ ที่มีการตัดสินลำดับกันที่ cupping score สำหรับกาแฟที่อยู่ในเกรด specialty ต้องได้คะแนนมากกว่า 80 คะแนน (หากอยู่ระหว่าง 60-80 จะถือว่าเป็นกาแฟเกรด commercial นะ) แต่ในเงื่อนไขของเวทีประกวด COE กาแฟที่จะเข้ารอบตัดสินสุดท้ายได้นั้น จำเป็นต้องมีคะแนนมากกว่า 87 คะแนนขึ้นไป ซึ่งถือว่าเซ็ตมาตรฐานไว้สูงมากทีเดียว
“COE ให้ความสำคัญกับคำ 3 คำ หนึ่งคือ Clean กาแฟที่สะอาดจะสะท้อนการแปรรูปที่ใส่ใจจากเกษตรกร สองคือ Sweet รสหวานสะท้อนให้เห็นถึงความสมบูรณ์ของต้นกาแฟ รวมถึงเชอร์รี่ที่เก็บมาแปรรูปต้องสุกได้ที่จริงๆ แล้วที่วัดแพ้ชนะกันคือ Complex หรือความซับซ้อนของรสและกลิ่น ที่เป็นผลมาจากความพิเศษของสายพันธุ์ ความสมบูรณ์ของวิธีการแปรรูป ไม่ว่ากาแฟจะรั้งอันดับไหน จะต้องมี 3 สิ่งนี้เสมอ” เฉยอธิบายถึงกาแฟที่เวทีนี้มองหา
เบื้องหลังการผลักดัน COE Thailand
เฉยบอกเราว่าจักรวาลของเวทีประกวด COE ที่เฟ้นหาสุดยอดกาแฟจากแต่ละประเทศ มีความคล้ายกับเวทีประกวดนางงามระดับโลก ที่ต้องมีการติดต่อขอซื้อ license และการประกวดแต่ละครั้งก็ต้องทำตามข้อบังคับที่หน่วยงานแม่กำหนดขึ้นอย่างเคร่งครัด
![](https://rootsbkk.com/wp-content/uploads/2022/11/404970-1024x683.jpg)
“ปัจจุบันนี้ มีเพียง 15 ประเทศเท่านั้น ที่มีการจัด COE แบบเต็มรูปแบบ ทาง ACE เขาค่อนข้างหวงชื่อนิดหนึ่ง ก่อนที่เราจะมี COE Thailand ได้ เขาจะต้องดูก่อนว่าประเทศเราพร้อมหรือเปล่า ทั้งฝั่งพี่ๆ เกษตรกร มีกาแฟคุณภาพสูงมากพอมั้ย เพราะถ้าจัดแบบเต็มรูปแบบ เขาต้องการสารกาแฟ 300-500 กิโลกรัมต่อล็อต ฝั่งทีมผู้จัดก็ต้องพร้อม มีศักยภาพในการจัดการกาแฟตัวอย่างเยอะๆ ได้จริงมั้ย มีทุนถึงหรือเปล่า การแข่งรอบที่ผ่านมาจึงเป็น Pilot Program หรือรอบทดลองที่เอา protocals ของ COE มาใช้จริงทั้งหมด หัวหน้ากรรมการก็เป็นคนจาก ACE ถ้าเขาประทับใจ ในปีต่อไปก็อาจจะมีการจัด COE Thailand แบบเต็มรูปแบบ”
หลังจากการประกาศผล กาแฟที่ได้ชื่อว่าสุดยอดกาแฟประจำแต่ละประเทศจะถูกนำขึ้นเวทีประมูลของ ACE ได้รับการนำเสนอให้เป็นที่รู้จักและกระจายตัวไปอยู่ในมือของนักคั่วกาแฟจากโรงคั่วต่างๆ ทั่วโลก
เรื่องน่าประทับใจใน COE Pilot Program
“การจะเกิด COE ได้ มันต้องเป็นการร่วมมือจากทุกคนจริงๆ ส่วนตัวผมคิดว่าเวทีประกวดที่เรามีมานานอย่างเวทีของ SCATH (สมาคมกาแฟพิเศษไทย) ปูพื้นฐานให้เราไว้ค่อนข้างดี เหมือนรอยเท้าที่เราเดินต่อกันมามันทำให้เราพร้อมขึ้น ทั้งฝั่งเกษตรกรที่รู้แล้วว่าต้องเตรียมตัวประกวดยังไง ต้องพัฒนาอะไรบ้างเพื่อให้ได้ผลตรงกับสิ่งที่เวทีประกวดต้องการ และฝั่งคนขับเคลื่อน ผู้จัดงาน หรือคนที่เป็นกรรมการก็ได้มีประสบการณ์มากขึ้นเรื่อยๆ ด้วย”
![](https://rootsbkk.com/wp-content/uploads/2022/11/404979-1024x683.jpg)
ถึงปีนี้เราจะยังไม่ได้เห็นกาแฟไทยที่ถูกติดป้ายว่าเป็น ‘กาแฟ COE’ ทว่ากาแฟไทยทั้ง 15 ตัวที่ได้รางวัล Best of Thailand 2022 ทาง ACE ได้นำขึ้นเวทีประมูลเช่นเดียวกับกาแฟ COE ที่เกิดขึ้นในวันที่ 17 พฤศจิกายน 2022
COE กับคนดื่มกาแฟไทย
“ผมอยากชวนทุกคนมองในมุมที่ว่า กาแฟที่ติดอันดับ COE แต่ละตัวมีความโดดเด่นเฉพาะตัว ไม่ได้เป็นเกมที่มีแพ้-ชนะ สิ่งนี้มันคือผลจากการประมูลเท่านั้นเอง สำหรับคนดื่ม กาแฟที่ได้รางวัลจาก COE อาจจะเป็นไกด์เริ่มต้นให้คุณเข้าใจกาแฟไทยได้มากขึ้น คุณจะได้เห็นว่ากาแฟจากพี่ๆ เกษตรกรแต่ละคน มีเอกลักษณ์ที่แตกต่างกันยังไงบ้าง”
![](https://rootsbkk.com/wp-content/uploads/2022/11/Content10-15-1-1024x683.jpeg)
ใน 15 อันดับ Best of Thailand 2022 มีรายชื่อ Collaborator ที่ Roots ร่วมงานด้วยทั้งหมด 5 คนด้วยกัน ประกอบด้วยพี่เคเลบ, พี่แสนชัย, อาเทน, พี่โสภา และช่างเปา พวกเราขอใช้พื้นที่ตรงนี้ ชวนคุณปรบมือยินดีให้กับพวกเขาด้วย!
Photo courtesy of Best of Thailand 2022 Cup of Excellence Pilot Program